Faset eklem anatomisi nedir ve nasıl çalışır?

Faset eklemleri, omurga iskeletinin önemli parçalarından biri olan, vertebral (omur) kemikler arasında bulunan ve hareketi sağlayan küçük eklemlerdir. Omurga, her bir omur arasında yer alan iki adet faset ekleminden oluşur. Bu eklemler, her omurun arka bölümünde, üst ve alt omurlar arasında yer alır ve omurga hareketliliğini artıran, sırtın stabilitesine yardımcı olan yapılar olarak işlev görür.

Faset eklemlerinin anatomik yapısı, birkaç ana bileşenden oluşur:

• Vertebral Aletler: Üst ve alt omurun eklem yüzeyleri, faset ekleminin ana bileşenlerini oluşturur. Bu yüzeyler, genellikle hyalin kıkırdakla kaplıdır ve kayganlık sağlar.
• Eklem Kapsülü: Eklem yüzeylerini çevreleyen bir kapsül bulunur. Bu kapsül, eklemi sabit tutarken hareket imkanını artırır.
• Sinovyal Sıvı: Eklem kapsülünün içinde bulunan sinovyal sıvı, eklemin düzgün çalışmasını sağlamak için gerekli olan kayganlık ve besin maddelerini temin eder.
• Ligamentler: Faset eklemlerini destekleyen ligamentler bulunur. Bu ligamentler, omurga hareketlerini kontrol eder, aşırı hareketi engelleyerek yaralanmaları önler.

Faset eklemlerinin bu yapıları, omurga segmentinin stabilitesini ve hareket kabiliyetini doğrudan etkiler.

Faset eklemleri, omurga hareketlerini yönlendiren ve sınırlayan statik ve dinamik mekanizmalar içerir. Bu mekanizmalar, omurga çevresindeki kas sistemleriyle etkileşim içinde çalışır. İşte faset eklemlerinin çalışma prensipleri:

• Hareket Yönleri: Faset eklemleri, omurganın fleksiyon (öne eğilme), ekstansiyon (geriye eğilme), lateral fleksiyon (yana eğilme) ve rotasyon (dönme) gibi hareketlerine olanak tanır.
• Kinematik Fonksiyon: Eklemler, vertebra hareketlerini yönlendirerek vücut pozisyonunu ve dengeyi ayarlar. Her bir faset eklemi, belirli bir hareket aralığına sahiptir ve optimum hareketin korunmasını sağlar.
• Denge ve Stabilite Sağlama: Faset eklemleri, vertebra arasındaki dengeyi sağlarken, aşırı gerilmelere karşı vücudu korumaktadır. Bunun için bağ dokuları ve ligamentler, eklemleri stabil tutma işlevini yerine getirir.

Faset eklemleri, omurganın genel sağlığı için kritik bir rol oynar ve bu eklemlerde meydana gelen sorunlar, bel ağrıları ve diğer spinal rahatsızlıklara yol açabilir.

Faset eklemleri, çeşitli nedenlerden dolayı hasar görebilir ya da iltihaplanabilir. Bu durumlar genellikle bel ve boyun bölgesinde ağrıya neden olur. Öne çıkan bazı rahatsızlıklar şunlardır:

• Faset Sendromu: Omurgadaki faset eklemlerinde meydana gelen iltihaplanma ve ağrıdır. Genellikle aşırı kullanımdan veya travmadan kaynaklanır.
• Artrit: Faset eklemlerinde osteoartrit veya romatoid artrit gelişebilir. Bu durum, eklemde kıkırdak hasarına neden olarak ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açar.
• Faset Eklem Blokajı: Bu durum, faset eklemlerinin doğru çalışmaması ve iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Ağrı, genellikle tek bir tarafın üzerinde yoğunlaşabilir.

Tedavi yöntemleri ise şu şekildedir:

• Fizik Tedavi: Ağrıyı hafifletmek ve hareket kabiliyetini artırmak için fizik tedavi uygulanabilir.
• İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler ve iltihap önleyici ilaçlar kullanılarak ağrı yönetimi sağlanabilir.
• Enjeksiyon Yöntemleri: Fazet eklemlerine yapılan steroid enjeksiyonları, iltihaplanmayı ve ağrıyı azaltabilir.
• Cerrahi Müdahele: Ciddi durumlarda, cerrahi tedavi gerekliliği söz konusu olabilir. Bu, genellikle diğer tedavi yöntemlerine yanıt alınamadığında düşünülür.

Yukarıda belirtilen tedavi yöntemleri, hastaların kaliteli bir yaşam sürmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır.

Sonuç olarak, faset eklemleri, omurga işlevi açısından kritik bir role sahiptir. Bu anatomik yapılar, sadece mekanik hareket değil, aynı zamanda omurganın genel sağlığı için de önem taşımaktadır. Faset eklemlerinin işlevlerini anlamak, bu eklemler ile ilgili oluşabilecek rahatsızlıkların önlenmesine ve tedavi edilmesine katkı sağlayacaktır.